Tuvalet Eğitimi Geldi Çattı

Emzirme işleri, ek gıdaya geçiş, uyku eğitimi meseleleri derken geldi çattı tuvalet eğitimi zamanımız. 0-3 yaşın 

4 temel direğinden biri bence. Planım yaza bırakmaktı, ama bir gün evde bez kalmayınca Asya bezsizliğe çok alıştı ve takmak istemedi. Ve tam 29. Ayda başladık. Yine oradan buradan, kitaptan defterden internetten başka başka annelerden kırptığım bilgilerle madde madde nasıl bir yol izlediğimizi anlatacagim. Ama genel olarak söylemek gerekirse:  27. Ay itibariyle başlamak (daha erken başlamak kimi zaman eğitimin uzun sürmesine neden olabilirmiş, ama çocuğunuzun hazır olup olmadığına göre karar verebilirsiniz) , kısa süreli bir eğitim süreci için doğru bir tercih. “çişim var” cümlesini duymanız 1 ayı bulabilir(?). İlk 4-5 gün sadece çişi bırakıyor ve yapınca söylüyorlar genelde. “beze geri mi dönsek” diyeceğiniz bir çok an gelebilir, dönecekseniz dönün, ama ne karar verirseniz kararlı olmanız önemli. Kararsızlığınızı hemen fark ediyorlar. 

1. Hazırlıklılık: Alışveriş ve psikolojik hazırlığı kapsamaktadır. Alınacaklar: lazımlık (lazımlıkla başlamayı uygun görenlerdenim, çocuğunuz müsaitse adaptörle başlayabilirsiniz), adaptör, bol bol alt çamaşır ve eşofman alt (alışverişe beraber çıkmak psikolojik hazırlık için de iyi olabilir), en büyüğünden alt açma kullan-at (biz çarşafın altına bunu seriyoruz ve kaza olunca direkt atıyoruz), altı muşambalı alez (bunu da çarşafın en altına). Psikolojik hazırlık için: 1-2 ay öncesinden uykudan sonraları ve banyo öncesi lazımlığı kullanma, tuvalet alışkanlığı kazanmaya yönelik hikayeler anlatma, kitaplar okuma, evde oyun oynarken sürekli çişi gelen ve tuvalete giden oyuncaklar oyunları, hem cins ebeveyni tuvaleti kullanırken izlemesine izin verme.

Ebeveynin psikolojik hazılığı: Aşırı sabırlı olmaya, aşırı çamaşır yıkamaya, sürekli nevresim değiştirmeye, uzun uzuuuuunnn tuvalette oturmaya hazırlıklı olmak! (nasıl olunabilirse =) Mümkünse etraftan yardım almak, bakıcı-kreş öğretmeni-anneanne veya babaanneyle uygulayacağınız yöntemi paylaşmak ve işbirliği yapmak.

2. Yönteme ilişkin: Biz genel olarak token economy yöntemiyle başladık. Token ekonomy tanımı: işlemsel şartlandırmaya dayalı davranış şekillendirmede arzu edilen davranışların pekiştirilmesi amacıyla daha sonra asıl pekiştireçlerle değiştirilebilen kupon, marka, sticker gibi sembolik yani ikincil (token) pekiştireçlerin kullanılması. Biz sevdiğimiz stickerları her tuvalet kullanımından sonra lazımlığa yapıştırdık (inanması güç ama bu onları çok heyecanlandırıyor). İlk haftadan sonra pek gerek kalmıyor. Abartılı sevinçlerdense yeterli ve yerinde tebriklerle kutladık tuvalet kullanımını (ama ilk büyük tuvaletine bayram havasında sevindik de yine de pek çaktırmamaya çalıştık =). Mutfak zili: Elle ayarlanabilen mutfak zili bizim eğitimin en önemli parçası oldu. Çalar saat de kullanabilirsiniz. Amaç koşullanma, zamanı ayarlıyorsunuz ve zil çalınca "hadi tuvalete!" İnekli mutfak zilimiz de şeker mi şekerdi. Bir süre sonra ertelemek istediğinde kendi kurmayı da öğrendi. (Not: ilk zamanlar yemeklerden 15-30 dakika için hemen zili kuruyorduk). Tuvalet ortamı: İlk haftalarda tuvaleti koridora taşıdık ve küçük bir tuvalet köşesi yaptık. Sevdiği kitapları, tuvalet kitaplarını vs. koyduk. 

     3. Dışarıda: Potetto portatif tuvalet inanılmaz bir icat! Aldıktan sonra evde mutlaka deneme yapmanızı öneririm. Ama ilk hafta (gerçekten tutmayı öğrenene kadar) evden pek uzaklaşmamak yerinde bir davranış olabilir. Ya da 2 saatlik aralarla dışarı çıkmak iyi olabilir.

     4.Gece bez bağlamalı mı? Kaldırmalı mı?: İlk hafta, havalar yeteri kadar ısınmadığı için ve kasların gece tutmaya daha geç alıştığını okuduğum için geceleri çamaşırın üstünden bez bağladım. Bazen kuru kalktı bazen ıslak. Sonrasında ıslana ıslana bu işe alışması gerektiğine inandığımdan bağlamadım. Nitekim, yaptığı zamanlarda uyanarak haber vermeye başladı ve ara sıra olan kazalar dışında gece de tutmayı öğrendi. (Gece kaldırmak şimdilik bize uymadı, uyandırınca yapmıyor, sinirleniyor, ama başka çocuklar için bu daha iyi bir yöntem olabilir).

     5. Büyük tuvalet hassas konu: Ben bu konuda çok tedirgindim. Kabızlık hiçbir annenin istediği bir şey değil tabiki ama büyük tuvaleti tutmayı öğrendikten sonraları kaçınılmaz olabiliyor (ne zaman ne kadar tutmaları gerektiğini bilmedikleri için). Asya 5. Günde büyük tuvaletini lazımlığa yaptı ve sonrası geldi. Ama bazen çok tutuyor. Biz böyle zamanlarda 15-20 dakikalık ılık su banyosu yaptırıyoruz. Bol bol suda oturuyor ve işe yarıyor.

İşler yoluna girdiğinde alışkanlıklarını tamamlamak için
token economy ye böyle de devam edebilirsiniz. 

Tuvalet eğitimi ile ilgili Freudian yazılar okuyabilirsiniz. Benim de aynı fikirde olduğum durumlar var. Bu hassas alışkanlığı kazandırma dönemi elbetteki ileriye yönelik davranış kodlarının belirleyicisi olabilir. Her durumda ebeveyne düşen “sabır” meselesi. Kaza olduğunda sihirli cümlemiz “Asya unuttun mu tuvalete kalkmayı, hmmm keşke yetişseydik, ama olsun yıkanırız şimdi” (çıkan çamaşır dağına bakmamaya çalışarak =).Yıllar önce birisi bana tuvalete alışkanlığına ilişkin duydularımı yazmamı isteseydi (?) ne derdim bilmiyorum, ama şu an kısa kesmek için elimden geleni yaptım =)